بررسی میزان خودناسازگاری و سیستم گرده افشانی در ژنوتیپ های علف باغ (dactylis glomerata) در شرایط عادی و تنش خشکی

آگاهی از سیستم گرده­افشانی و میزان خودناسازگاری گونه­های گیاهی اولین گام در اتخاذ روش اصلاحی مناسب است. این مطالعه به‎منظور بررسی میزان خودناسازگاری و تأثیر خودگشنی در دو محیط رطوبتی (عدم تنش و تنش خشکی) روی 25 ژنوتیپ علف باغ (dactylis glomerata) طراحی و در قالب بلوک کامل تصادفی انجام شد. بدین منظور نیمی از خوشه­های هر ژنوتیپ برای انجام خودگشنی اجباری پاکت شدند و به نیم دیگر اجازه آزادگرده­افشانی داده شد. نتایج نشان داد که میانگین تعداد دانه در خوشه تحت شرایط عدم تنش برای دگرگشنی 3/31 و برای حالت خودگشنی 2/4 عدد (معادل 4/13 درصد) بود. در شرایط تنش خشکی، این مقادیر به‎ترتیب 21/16 و 2 عدد (معادل 3/12 درصد) بود که حکایت از اثر شرایط محیطی (تنش رطوبتی) بر تولید بذر در هر دو حالت خودگشنی و دگرگشنی داشت. همین روند برای وزن دانه در خوشه نیز مشاهده گردید. البته برای صفت وزن دانه در خوشه تنوع و پراگندگی بین ژنوتیپ­ها در شرایط عدم تنش نسبت به شرایط تنش خشکی بیشتر بود. تنوع بالایی بین ژنوتیپ­ها از نظر شاخص خودسازگاری مشاهده گردید، به‎طوری که ژنوتیپ­های دارای بیشترین و کمترین خودسازگاری مشخص گردیدند. نتایج همچنین نشان داد که تولید لاین­های خویش آمیخته s1 در این گیاه به‎منظور طراحی برنامه­های اصلاحی آینده امکان­پذیر است.